قران منشأهایی برای فکرهای بی ریشه که آنها را به درختان بی ریشه تشبیه کرده، ذکر می کند. یکی از آنها تقلید است. البته قران با کلمه تقلید مطلب را بیان نکرده است، تعبیر قرآن تبعیت کورکورانه از گذشتگان از پدران، مادران، آباء و اجداد است.

این هم از موضوعاتی است که قرآن روی آن زیاد تکیه کرده و آن را منشأ لغزش و خطای بشر می داند و سخت انتقاد می کند. مثلاً می گوید: آنان چنین می گویند: «إنّا وجدنا آبائَنا علی أمّةٍ، إنّا علی آثارِهِم مُقتدوُن». اینها می گویند ما پدران خود را بر طریقه ای یافتیم و ما هم همان طریقه پدران خودمان را پی می گیرم و می رویم. (?)

«به تعبیر امروزی: سنّت گرایی» حالا این تعبیر درست است، یا غلط و بهتر از این هم می توانستیم تعبیر پی بکنیم؛ به هر حال این کلام امروز رایج شده است. قرآن سنّت گرایی را محکوم می کند؛ امّا اشتباه نشود! ضدّ سنّت گرایی را هم قرآن محکوم می کند. هر دو را محکوم می کند. چطور! قران فقط عقل گرایی و منطق گرایی را تأیید می کند. قرآن می گوید: هر امر به اصطلاح قدیمی و هر سنّت قدیمی را به دلیل اینکه گذشتگان ما چنین می کرده اند و ما باید راه نیاکان خود را برویم، انجام دادن محکوم است، چرا؟

می گوید: ممکن است نیاکانتان اشتباه کرده باشد، ممکن است نیاکانتان عقل و شعور نداشته باشند، اینکه نیاکان ما در گذشته چنین می کرده اند، ما هم چنین می کنیم که دلیل نمی شود!

چهارشنبه آخر اسفند می شود، بسیاری از خانواده ها که باید بگوییم: خانواده های نادان، آتشی و هیزمی روشن می کنند، بعد آدم های سُر و مُر و گنده با یک هیکل های چنین و چنان از روی آتش می پرند: ای آتش! زردی من از تو، سرخی تو از من! این چقدر حماقت است! می پرسیم چرا چنین می کنید؟ می گویند این سنّتی است که میان ما مردم، از قدیم پدران ما چنین می کرده اند. قرآن می گوید: «أوَ لَو کانَ عَلی آباؤُهُم لا یعقِلوُنَ شَیئاً». (?)

اگر پدران گذشته تان چنین کاری می کردند، وقتی شما می ینید یک کار احمقانه است و دلیل حماقت پدران شماست، رویش را بپوشانید؛ چرا این سند حماقت را سال به سال تجدید می کنید؟ این فقط یک سنت حماقت است که کوشش می کنید این سنّت حماقت را همیشه نزد خود نگه دارید. ماییم که چنین پدرها و مادران احمقی داشته ایم.